ga terug naar de NAGO homepage   NIEUWS

BIOGRAFIE

Typograaf, grafisch vormgever, illustrator. Jan Bons meldt zich in 1934 aan bij de de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag omdat hij tekenleraar wil worden. Hij krijgt les van o.a. Schuitema en Kiljan, maar op aanraden van Paul Citroen gaat hij in 1937 naar de Nieuwe Kunstschool in Amsterdam, waar op een totaal andere en voor die tijd zeer vernieuwende manier wordt lesgegeven. Bons ontmoet hier toekomstige collega’s als Otto Treumann en Benno Premsela. Hij krijgt les van Hajo Rose die hem het vak reclametekenen leert.

De Tweede Wereldoorlog betekent voor Jan Bons dat hij moet onderduiken. In deze periode geeft hij allerlei drukwerk uit in eigen beheer, zoals  tijdschriften voor de illegaliteit en vertalingen van Kafka. Na de oorlog ontmoet hij Gerrit Rietveld en met hem werkt hij tot diens dood in 1964 regelmatig samen.
Jan Bons is een veelzijdig kunstenaar, er zijn weinig disciplines in de beeldende kunst die hij niet beheerst. Aan zijn grafische vormgeving is deze veelzijdigheid goed te zien. Zijn afficheontwerpen tonen de durf en de onafhankelijkheid van een kunstenaar. Het zijn heldere en intrigerende verschijningen met een vrije, ongedwongen typografie.
Vanaf 1962 richt Bons zich vooral op theateraffiches, zoals voor Toneelgroep De Appel en Toneelgroep Studio. Bons kan het zich permitteren om een volledig onafhankelijke positie in te nemen; hij kiest zijn opdrachtgevers uit en geeft liever een opdracht terug dan concessies te doen waar hij niet achter staat.

Vanaf 1990 ontwerpt Jan Bons de affiches voor het International Documentary Film Festival Amsterdam.


Over zijn werk


De grafiek van Jan Bons is niet onder één noemer te brengen, maar is wel herkenbaar. Deze herkenbaarheid wordt veroorzaakt door Bons' typerende manier van werken, niet doordat hij één bepaalde stijlrichting aanhoudt. Kenmerkend voor zijn werk zijn uitbundige, 'stevige' kleuren, het ontbreken van ornamenten en een opvallend vrije benadering van de typografie. Fotografie komt niet veel voor, daarentegen zien we veel illustraties en gebruikt Bons kleurvlakken en kleuraccenten op een zeer beeldende manier.

"Bons zet geen makkelijk herkenbare handtekening in het straatbeeld maar een métier, een kunstenaarsschap. Wie daar oog voor heeft herkent de affiches van Bons direct. Van een vroeg affiche als One world or none tot en met het sobere en zo direct werkende ontwerp voor Amnesty International is er een klare lijn: het kan dramatisch zijn (One world or none), erudiet
(De tuin der lusten en andere theateraffiches) of vindingrijk (De nonnen), steeds is de voorwaarde gesteld dat er met sobere middelen op een zo indringend mogelijke manier een verhaal of een boodschap wordt verteld."

William Rothuizen 'Sobere helderheid. De affiches van Jan Bons' Affiche nr. 2 augustus 1992
 

ONDERSCHEIDINGEN

1960 - Best Verzorgde Boek
1962 - Best Verzorgde Boek
1969 - H.N. Werkmanprijs
1992 - Oeuvreprijs, Stichting Fonds voor de Beeldende Kunsten Amsterdam
1995 - Theaterafficheprijs
2003 - Piet Zwart Prijs BNO

TENTOONSTELLINGEN

1945 - Weerbare Democratie
1969 - Overzichtstentoonstelling Werkmanprijs
1975 - Jan Bons, affiches
1993 - Jan Bons en Benno Wissing
- 90 affiches van Jan Bons

PUBLICATIES

'Paul Citroen en het Bauhaus. Herinneringen in woord en beeld door Paul Citroen', 1974, door Kurt Löb, Utrecht
'Jan Bons, affiches', 1975, Amsterdam
'Jan Bons - ontwerpen in vrijheid', 2008, 94 pagina's, door Lex Reitsma, Paul Hefting, Amsterdam, ISBN 9789076452197
Geboren1918, Rotterdam