Dat het verwijderen van nietjes en het sjouwen van dozen behoren tot de werkzaamheden van een archiefmedewerker, zullen weinig mensen zich realiseren. Dit komt vooral omdat het resultaat van dit werk pas zichtbaar wordt als archieven, geordend, ontniet en netjes verpakt, gebruikt worden voor publicaties en tentoonstellingen. Daarom in deze Archiefblik een kijkje achter de schermen bij het NAGO in deel I van: Wat doet het NAGO nou eigenlijk?

Momenteel zijn we druk bezig met het archief van Studio Dumbar. De Studio haalde kortgeleden het landelijk nieuws vanwege het ontwerp van het nieuwe rijkslogo. Maar eerder al ontwierp ze huisstijlen voor de politie, PTT en het Nationale Toneel. Regelmatig sprak NAGO-directeur Marie Christine van der Sman af met Gert Dumbar. In de archiefruimte van Studio Dumbar keerden ze alle dozen binnenste buiten en deelden ze elk ontwerp, kasboek en suikerzakje in drie rubrieken: “komt naar het NAGO”, “blijft bij Studio Dumbar” of “gaat naar Gert”.

De ontwerpen en bewijsexemplaren (200 verhuisdozen!) komen later, de hele administratie heeft echter al bezit genomen van ons kantoor. Rijen en rijen met bestofte dozen staan klaar om ingepakt en beschreven te worden. Bovendien worden ze ontdaan van alle slechte materialen, zoals nietjes en paperclips (die roesten) en plakband en zogenaamde post-its (die lijm bevatten die het papier aantast).

Maar er zijn meer archieven. Er komen zelfs momenteel zo veel archieven binnen dat de vorig jaar verkregen, extra depotruimte zich in sneltreinvaart vult, we steeds handiger worden in het in elkaar zetten van kasten en we inmiddels vrienden zijn met de verhuizers.

Onlangs nog, kregen we het archief van Susanne Heynemann (1913-2009). Zij werd bekend door haar werk voor uitgeverij Wolters Noordhoff, waar ze ondermeer verantwoordelijk was voor de vormgeving van school- en leerboeken. Verder ontvingen we tientallen dozen uit de Verenigde Staten met materiaal van Benno Wissing en Ootje Oxenaar. Wissing maakte naam met zijn bewegwijzering voor Schiphol in 1967 en Oxenaar met de vormgeving van twee series briefgeld uit het guldentijdperk.

Grote namen dus en mooi werk… En ach, af en toe schuiven we gewoon een paar dozen opzij om bij het vloeipapier te kunnen, of we stellen verhuisplannen op om alles efficiënter in te delen zodat we nog meer A0-affiches kwijt kunnen. Maar de ongemakken van het sjouwwerk en het in elkaar zetten van telkens meer kasten, de papercuts van de archiefdozen en de kramp in onze vingers van de ontnietter, verdwijnen als sneeuw voor de zon als een onderzoeker ons af en toe glunderend komt vertellen: dit is wat ik zocht, wat fijn dat het bewaard is gebleven!

Kiko Luijten, 7 juli 2009

Afbeeldingen

- Archiefruimte Studio Dumbar (fotografie: Bernadine Ypma)

- Joost Roozenkrans (Studio Dumbar), huisstijl politie, 1992

- Studio Dumbar, huisstijl PTT, 1989

- Roestige paperclip

- Suzanne Heynemann, omslagen uit de serie Wolters' woordenboeken, ca. 1975

- Benno Wissing i.s.m. Kho Liang Ie Associates, bewegwijzering Schiphol 1967 (fotografie: Aart Klein, Cas Oorthuys en Tjeerd Frederikse)

- Ootje Oxenaar met ontwerptekening Frans Hals erflatersserie (tienguldenbiljet) (fotografie: Marie Christine van der Sman), 29 juni 2009